اتریوم (Ethereum) یا اتر با نماد ETH، یک شبکه غیرمتمرکز و مبتنی بر قراردادهای هوشمند است. ویتالیک بوترین با مشارکت گوین وود و چند نفر دیگر این بلاک چین و ارز دیجیتال را ۳۰ جولای ۲۰۱۵ به‌صورت رسمی و پس از یک عرضه اولیه سکه (ICO) راه‌اندازی کردند. در حال حاضر اتر بزرگترین ارز دیجیتال جهان پس از بیت کوین است.

این شبکه نه تنها برنامه‌ها را اجرا می‌کند، بلکه هر تغییر در داده‌های ایجاد شده توسط برنامه‌ها را با ایجاد یک نسخه الکترونیکی از "ردپای کاغذی" که برای همگان عمومی و در عین حال امن است، پیگیری می‌کند.

این ممکن است برخی از شما را متعجب کند، اما نگران نباشید، زیرا در مورد نحوه عملکرد اتریوم بیشتر صحبت خواهیم کرد. 

اتریوم چیست؟

هنگامی که انسان برای اولین بار آتش را کشف کرد، عمدتاً برای گرم نگه داشتن، گرم کردن غذا و جلوگیری از شکارچیان استفاده می‌شد.

و سپس یک روز، شخصی از خواب بیدار شد و گفت: "اوگا بوگا. بیا این سنگ را گرم کنیم." اینگونه بود که استفاده از آتش به سلاح سازی، سفالگری و در نهایت قدرت بخار و دیگر کاربردهای صنعتی تبدیل شد.

اتریوم نیز، «آتش» فناوری بلاک چین است.

بیت کوین نشان دهنده اولین مورد استفاده از بلاک چین است. چشمان ما را به مزایای استفاده از یک دفتر کل ایمن و توزیع شده برای انتقال ارزش باز کرد.

اما یک روز، شخصی به نام ویتالیک از خواب بیدار شد و فکر کرد: «اگر نرم‌افزار بلاک چین را به گونه‌ای تغییر دهیم که چیزی فراتر از انتقال ارزش انجام دهد، چه؟ اگر یک کامپیوتر جهانی بسازیم چه؟»

این در اصل کاری است که اتریوم انجام می‌دهد. نه تنها می‌تواند با استفاده از فناوری بلاک چین مانند بیت کوین، ارزش را ردیابی و انتقال دهد، بلکه می‌تواند برنامه‌های رایانه‌ای را نیز اجرا کند (دستورالعمل‌هایی که به رایانه می‌گوید چه کاری انجام دهد).

اتریوم به جای اینکه مانند بیت کوین یک پونی تک ترفند باشد، یک پلتفرم محاسباتی است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های کاربردی خاص خود را بسازند.

با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، اتریوم می‌تواند برنامه‌هایی مانند «قراردادهای هوشمند» را اجرا کند.

«ماشین مجازی» قطعه‌ای از نرم‌افزار است که مانند یک رایانه فیزیکی واقعی عمل می‌کند و می‌تواند برنامه‌ها را اجرا کند. این اساساً یک برنامه نرم‌افزاری در رایانه است که مانند رایانه ای جداگانه در رایانه اصلی کار می‌کند.

با توجه به این توضیحات، اتریوم امکان اجرای برنامه‌های کاربردی پیشرفته را در اکوسیستم بلاک چین فراهم کرده است. به ویژه با مفهوم قراردادهای هوشمند که امکان اجرای کد برنامه‌ها بر روی بلاک چین را فراهم می‌کند، اتریوم به عنوان یک پلتفرم چندمنظوره در حوزه بلاک چین شناخته می‌شود.

اتریوم فراتر از قابلیت های اصلی بیت کوین است زیرا می تواند قراردادهای هوشمند قابل برنامه ریزی را پشتیبانی و اجرا کند.

قراردادهای هوشمند قراردادهایی هستند که به صورت کد نوشته شده‌اند و دارای دستورالعمل های از پیش تعیین شده ای هستند که به محض احراز شرایط خاص و تأیید آنها قابل اجرا هستند.

قرارداد هوشمند کد نرم افزاری از پیش برنامه ریزی شده است ("برنامه کامپیوتری") به طوری که پس از برآورده شدن شرایط مشخص شده، کد به طور خودکار اجرا می شود.

یک مثال ساده این است که اگر به شخص الف وعده داده شود که اگر 2 بیت کوین به مدت یک سال به فرد B قرض دهد، 10 درصد نرخ بهره خواهد داشت. پس از پایان سال، شخص A به طور خودکار 2 BTC + 10% نرخ بهره خود را حتی بدون صحبت با شخص B یا درخواست از شخص ثالث برای اجرای قرارداد دریافت می کند.

امتیاز یک برای درونگراها!

جای تعجب نیست که امکان اجرای قراردادها بدون اعتماد و سپس ثبت آنها در یک شبکه امن و غیرمتمرکز موارد استفاده زیادی پیدا کرده است.

با نوشتن این برنامه‌ها (« قراردادهای هوشمند »)، توسعه‌دهندگان می‌توانند انواع برنامه‌ها را ایجاد کنند (به نام برنامه‌های غیرمتمرکز یا « dApps »).

به عنوان مثال، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) ، از dApps مبتنی بر قراردادهای هوشمند استفاده می کند که انتقال همتا به همتا، جذب سرمایه، وام، استقراض و سایر فعالیت های مالی را انجام می دهد.

کاربران همچنین می توانند قراردادهای هوشمندی بنویسند که اطلاعات را به آدرس اتریوم پیوند می دهد. این زمانی مفید است که برنامه‌ها یا دولت‌ها ویژگی‌های هویتی مانند نام، اطلاعات بانکی، سابقه پزشکی یا امضای الکترونیکی را برای استفاده از خدمات خود درخواست کنند.

در نهایت، کاربران قراردادهای هوشمندی را برای پیوستن یک دارایی واقعی یا دیجیتال به یک توکن غیرقابل تعویض (NFT) اتخاذ می کنند .

هنگامی که توکن روی بلاک چین قرار گرفت، بازیکنان می توانند دارایی های درون بازی خود را داشته باشند و معامله کنند. صاحبان خانه می توانند بخشی یا تمام خانه خود را در بازارهای آنلاین بفروشند و نویسندگان و آهنگسازان می توانند مالکیت مطالب دارای حق چاپ را ثابت کنند.

توجه داشته باشید که اتریوم نه تنها این قراردادهای هوشمند را اجرا می کند ، بلکه آنها را نیز ثبت می کند . برخلاف بیت کوین، بلاک چین اتریوم بیش از تاریخچه تراکنش ها را شامل می شود.

هنگامی که قراردادهای جدید اجرا می شوند، "وضعیت" ماشین به "وضعیت" جدیدی تغییر می کند که حاوی مانده حساب های جدید، دارایی های تبدیل شده یا سایر داده ها است.

این «وضعیت» ماشین جدید سپس توسط شبکه توزیع شده ای از ماشین های شرکت کننده («گره ها») ثبت می شود که سپس «حالت» خود را به روز می کنند.

به همین دلیل است که بیت کوین معمولاً دفتر کل توزیع شده نامیده می شود (تغییرات مالکیت بیت کوین ها را ردیابی می کند) در حالی که اتریوم اغلب با یک ماشین حالت توزیع شده  مقایسه می شود (تغییرات "وضعیت" طیف وسیع تری از داده ها را ردیابی می کند).

"ماشین حالت توزیع شده" شبیه چیزی است که ترمیناتور می گوید. چه کسی این فکر را کرده است!؟